Πόση προσφυγιά εκπροσωπεί η ΑΕΚ;

Η αλήθεια για τους πρόσφυγες και την ΑΕΚ…

Έχει περάσει πάνω από ένας αιώνας απ’ όταν ο Ελβετός Φερντινάν ντε Σοσίρ, ο εμβληματικός γλωσσολόγος,  διαχώριζε το σημαίνον από το σημαινόμενο των λέξεων, χωρίς να μπορεί, προφανώς, να φανταστεί ότι αυτό θα μας απασχολούσε με αφορμή τα «θυρανοίξια» ενός ποδοσφαιρικού «ναού», του νέου γηέδου της ΑΕΚ.

Η ονοματοδοσία των θυρών, η παρέλαση των σωματείων και πολλά άλλα ακόμη που διαδρματίσθηκαν το νεότευκτο γήπεδο την περασμένη Παρασκευή προκάλεσαν, ας μην κρυβόμαστε, και μία μουρμούρα στις τάξεις των οπαδών των άλλων ομάδων, χωρίς να λείπουν μάλιστα και οι ανοικτές ενστάσεις… Τι λένε όλοι αυτοί; Εγκαλούν τους «κιτρινόμαυρους» για ιδιοκτησιακή, οιονεί, αντίληψη της προσφυγιάς, ότι μονοπωλεί το δράμα του ’22 και τη φόρτιση που αυτό γέννησε, ότι με το ακρωνύμιο ΑΕΚ νοηματοδοτεί μια ομπρέλα για τους εκπατρισμένους από κάθε γωνιά της Ανατολής. Εχουν δίκιο; Το σίγουρο είναι ότι ο «Δικέφαλος» αποτελεί βασικό αθλητικό εκφραστή του προσφυγικού Ελληνισμού. Από εκεί και πέρα, και για να μην μαλώνει κανείς με κανέναν, σε ό,τι αφορά στην πραγματική διάσταση του σημαινομένου των τριών γραμμάτων (ΑΕΚ), ας αφήσουμε να μιλήσουν (κάποια από) τα στοιχεία. Εχουμε και λέμε, λοιπόν:

Σύμφωνα με την απογραφή του 1928, την πρώτη που έγινε μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, οι πρόσφυγες αποτελούσαν περίπου το 20% του γενικού πληθυσμού εκείνης της εποχής. Εάν υποθέσουμε ότι αυτό το ποσοστό διατηρείται μέχρι σήμερα (έχουν «φύγει» σχεδόν οι περισσότεροι πρόσφυγες πρώτης γενιάς, οπότε μιλάμε για τους δεύτερης, τρίτης κ.ο.κ.), πόσους ΑΕΚτζήδες περιλαμβάνει;

ΕΡΕΥΝΕΣ

Ας ανατρέξουμε σε έρευνες που έχουν γίνει τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, για την οπαδική βάση των ποδοσφαιρικών ομάδων: ICAP (Τα Νέα-1993): 12,5%, VPRC (Τα Νέα-1997): 12,8%,  VPRC (Τα Νέα-1998): 15,1%, VPRC   (2000): 10,4%, ΑLCO (Αctive-2001): 18%, VPRC  (Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία-2004): 9%, Metron Analysis (ΑΕΚ Empire-2004): 13,3%, Focus (Goal-2006): 13%, Tradelink (για λογαριασμό Super League-2007): 12%, Sport+Markt (2007): 14%, Metron Analysis (2008):15,1%, GPO (2008): 13%, Palmos Analysis (Μακεδονία TV-2008): 12%, Focus (Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία-2010): 12%, MARC (Εθνος-2012): 11,4%,Public Issue (ΣΚΑΪ-2012): 9%, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (ΣΚΑΪ-2014): 10%, Palmos Analysis vxs.gr-2014): 9,4%, Metron Analysis (Sdna.gr-2015): 11%, ALCO (Open TV-2021): 13%. Επίσης, σε έρευνα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας (2016) για τις προτιμήσεις των Κυπρίων όσον αφορά στις ελλαδικές ομάδες, το ποσοστό των ΑΕΚτζήδων ήταν 15%.

Μεσοσταθμικά, δηλαδή, το ποσοστό κυμαίνεται κάτω από 15% και πάνω από 10%. Ολοι ξέρουμε, επίσης, εμπειρικά, ότι στα 98 χρόνια ύπαρξης της ΑΕΚ, ο σύλλογος αγαπήθηκε σε σημαντικό βαθμό κι από Ελληνες χωρίς προσφυγικές ρίζες. Συνεπώς, η ΑΕΚ απέχει πολύ από το 20% των προσφυγικής καταγωγής κατοίκων της χώρας (εφόσον συμφωνούμε, να κρατήσουμε, ως βάση διαλόγου σταθερό αυτό το ποσοστό από 1928 έως σήμερα), κατ’ εκτίμηση είναι κάτω από 10%.

ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ

Εμπειρικά, επίσης, γνωρίζουμε ότι στη Βόρειο Ελλάδα, όπου εδρεύει, ένας άλλος προσφυγογενής σύλλογος, ο ΠΑΟΚ, η αναλογία προσφύγων-ντόπιων ήταν πολύ πιο εμφατική υπέρ των πρώτων σε σχέση με τη Νότια Ελλάδα. Μάνι μάνι, δηλαδή, η ΑΕΚ έχει έναν ολοφάνερο ανταγωνιστή στο «προσφυγόμετρο». Μιλάμε για πράγματικό αντγωνιστή, καθώς ο Πανιώνιος κι ο Απόλλων Σμύρνης, καίτοι σύλλογοι ιδρυθέντες στην κοιτίδα τους, δεν κατάφεραν ποτέ να συσπειρώσουν μεγάλο αριθμό προσφύγων. Η διασπορά των προσφύγων-φιλάθλων εκτείνεται ασφαλώς και στα δύο μεγαλύτερα «μαγαζιά», τον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό -άλλωστε ο Πειραιάς φιλοξένησε μεγάλο αριθμό προσφύγων (Δραπετσώνα, Νέα Κοκκινιά, Καλλίπολη κ.λπ.), ενώ και το «τριφύλλι», αν μη τι άλλο μεγάλωσε ανάμεσα στα Κουντουριώτικα, τα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας. Η διασπορά, επίσης, εκτείνεται και σε άλλα μικρότερα κλαμπ προσφυγικά (Ιωνικός, Νίκη Βόλου, Καλαμαριά) ή μη (Άρης, Ηρακλής κ.ά.).

Η συζήτηση μπορεί ν’ ανοίξει και άλλο, πάντα με αφορμή τα εγκαίνια στη Νέα Φιλαδέλφεια. Οπως, γιατί έκλεισαν με πυρρίχιο και κεμετζέ και όχι με πολίτικη λύρα και με καρσιλαμά, ή με ζωναράδικο, όπως θα διαμαρτυρόταν ένας ανατολικοθρακιώτικης καταγωγής… Ακόμη και για το «ιδρυτικό όνομα» του γηπέδου μπορούμε να συζητάμε, αλλά ίσως μια άλλη φορά. Ισως να μην είναι και η κατάλληλη εποχή για να πέσουν όλα μαζί αυτά στο τραπέζι, διότι το κλίμα είναι τοξικό και η καχυποψία στα ύψη για οποιαδήποτε άποψη εκφράζεται, με κίνδυνο για όποιον γράφει κάποια ενοχλητικά πράγματα να χαρακτηριστεί ενεργούμενο(ς) του «αντίπαλου δέους».

Γι’ αυτό προς το παρόν ας το κλείσουμε με την ευχή (για το γήπεδο) «καλορίζικο!»

Νίκος Ντίνας