Το βράδυ της προβολής του «The Translator»

Η Μαρίνα, ο Μίτσελ, ο Σάμι και οι διερμηνείς που είναι σαν τους ακροβάτες

Δεν είμαι ισπανομαθής, οπότε δεν ξέρω αν το «κάναμε ένα λάθος στο ενενηκοστό έκτο λεπτό» της Μαρίνας Τσαλή ήταν πιστή μετάφραση των όσων εκστόμισε ενώπιον της κάμερας της Cosmote TV ο Μίτσελ αμέσως μετά τη λήξη του ντέρμπι των «αιωνίων» και αν καλώς ή κακώς ο προπονητής του Ολυμπιακού ανασκεύασε αργότερα, λέγοντας πως είχε πει για λάθος του διαιτητή κι όχι του Αβιλα στη φάση του πολυσυζητημένου πέναλτι στο φινάλε της αναμέτρησης.

Κατά σύμπτωση, πάντως, το ίδιο βράδυ, μερικές μετά, από το Cosmote TV προβλήθηκε το θρίλερ (γαλλοελβετικής παραγωγής) «Τhe Τranslator». Ήρωας της ταινίας ένας Σύρος, ο Σάμι, διερμηνέας της Ολυμπιακής ομάδας της χώρας τους στους Αγώνες του Σίδνεϊ το 2002. Εκείνο το καλοκαίρι, είχε πεθάνει ο πρόεδρος της Συρίας, Χαφέζ αλ Άσαντ, κι ένας δημοσιογράφος ρώτησε ένα σύρο πυγμάχο on camera, για τον εκλιπόντα, με τον αθλητή ν’ απαντά στ’ αραβικά ότι «όλοι οι συμπατριώτες μου λυπήθηκαν…» και τον διερμηνέα Σάμι να μεταφράζει από λάθος (ηθελημένο;) «κάποιοι συμπατριώτες μου λυπήθηκαν…». Για να να μην τον φάει τον Σάμι η μαρμάγκα (τού Ασαντ-ικού καθεστώτος), έμεινε μόνιμα στην Αυστραλία…

Η αλήθεια έως το βράδυ της περασμένης Κυριακής είναι ότι -όπως οι περισσότεροι- δεν είχα ασχοληθεί ιδιαίτερα με τους διερμηνείς των αθλητικών ομάδων. Δεν είναι πρωταγωνιστικός, βλέπετε, ο ρόλος τους· δεν είναι αθλητές, προπονητές, πρόεδροι. Άρχισα να σκέφτομαι, όμως, τα ζόρια της θέσης: τι να προσέξεις πρώτο; Τον φορέα που σε πληρώνει; Το πρόσωπο, το οποίο υπηρετεί ως προέκταση της γλώσσας του; Την επαγγελματική σου αξιοπρέπεια, καθότι ανάμεσα στους ακροατές συχνά υπάρχουν κι άνθρωποι που γνωρίζουν τη γλώσσα του ομιλούντος και τσεκάρουν τη μετάφραση; Να καλύψεις τον εαυτό σου, τον αθλητή, τον παράγοντα;

Θυμάμαι ότι παλαιότερα είχα διαβάσει μία συνέντευξη του Αλέξανδρου Μανιάτογλου, διερμηνέα του Φερνάντο Σάντος, που εξιστορούσε ένα περιστατικό από τη θητεία του στον ΠΑΟΚ: ο Πάμπλο Γκαρσία, λέει, επέμενε να μεταφράσει -on air- τη λέξη «αρχ@ιδια», αλλά για λόγους ευπρέπειας, αλλά και προστασίας του κύρους του συλλόγου, δεν το μετέφερε έτσι ακριβώς και μετά υπήρξε συζήτηση σχετική, με τον Ουρουγουανό και το Γραφείο Τύπου…

Κι επειδή η μπροστά στην κάμερα ο χρόνος είναι αμείλικτος και ο διερμηνέας πρέπει να αποφασίσει ποιον ν’ αφήσει και με ποιον να πάει, κατά τη μεταφορά του νοπήματος από τη μία γλώσσα στην άλλη, πάντα θα είναι ένας ακροβάτης που θα ιδρώνουν τα μέσα του και τα έξω του για να μη χάσει την ισορροπία του…

Νίκος Ντίνας